Kurs zawiera 28 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych. Czas trwania kursu: 1 dzień: godz. 13.00-20.00, 2 dzień: godz. 8.30-17.30, 3 dzień: godz. 8.30-15.00. Kurs jest przeznaczony dla fizjoterapeutów. Na kursie uczymy się mechanizmów powstawania skoliozy, biomechaniki skoliozy, diagnozowania zaburzeń funkcjonalnych i postępowania fizjoterapeutycznego u osób z postawą skoliotyczną i skoliozą. Na kursie uczymy się praktycznego wykonywania pozycji hiperkorekcyjnych, rozciągania przykurczonych grup mięśniowo-powięziowych, mobilizacji, derotacji kręgosłupa, asymetrycznego i funkcjonalnego wzmacniania osłabionych mięśni. Uczymy się odtwarzania nowych korekcyjnych wzorców postawy w różnych pozycjach oraz ich stabilizowania. Na kursie uczymy się jak fizjoterapeuta może pracować z osobą z postawą skoliotyczną i z osobą ze skoliozą i jakie ćwiczenia może taka osoba wykonywać sama lub z drugą osobą w domu. Uczestnik kursu otrzymuje skrypt z podstawowymi informacjami na temat skoliozy, opisem technik i pozycji prezentowanych na kursie.

---

Terminy

Data	Miejsce	Organizator	Kontakt
19-21 wrzesień 2014	Gdańsk	Piotr Weppe	www.rehakursy.pl
3-5 pażdziernik 2014	Warszawa	Piotr Weppe	www.rehakursy.pl

---

Ogólne wiadomości o skoliozie

Definicja skoliozy przyjęta przez Scoliosis Research Society mówi, że skoliozą jest boczne wygięcie kręgosłupa z rotacją kręgów, którego kąt wygięcia na radiogramie wynosi co najmniej 10° mierzonego wg Cobba. Dlatego właśnie, gdy skrzywienie kręgosłupa przekroczy wartość kątową 10° mierzoną wg Cobba dopiero wtedy możemy mówić o "prawdziwej" skoliozie. Jeśli wygięcie kręgosłupa będzie poniżej 10° – to wtedy mamy do czynienia z wadą postawy określaną często jako postawa skoliotyczna.

Skolioza to trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, które charakteryzuje się; wygięciem kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej, zmianami wielkości krzywizn fizjologicznych w płaszczyźnie strzałkowej, rotacją kręgów w płaszczyźnie poprzecznej, oraz torsją kręgu.

---

Charakterystyczne zaburzenia występujące u osoby ze skoliozą

Zmniejszenie fizjologicznej kifozy piersiowej - u większości osób ze skoliozą idiopatyczną jednym z pierwszych symptomów powstania skoliozy jest zmniejszenie, spłycenie kifozy piersiowej, plecy stają się płaskie. Plecy płaskie zmniejszają wytrzymałość kręgosłupa co w dalszej konsekwencji może predysponować do powstawania bocznego wygięcia kręgosłupa.

Rotacja kręgu - w płaszczyźnie poprzecznej dochodzi do rotacji kręgów najsilniej wyrażonej w obrębie szczytu skrzywienia.

Torsja kręgu - są to zmiany w budowie anatomicznej kręgu powstałe na skutek nierównomiernego działania sił osiowych nacisku i pociągania przez mięśnie i więzadła.

Garb żebrowy - wskutek rotacji kręgów żebra po stronie wypukłej skrzywienia wypychane do tyłu tworzą garb żebrowy. Rozmiary garbu żebrowego związane są w głównej mierze z wielkością rotacji osiowej kręgosłupa, w mniejszym stopniu z wygięciem bocznym.

Garb piersiowy – wskutek rotacji kręgów żebra strony wklęsłej skrzywienia wypychane do przodu tworzą garb piersiowy.

Asymetryczne ustawienie łopatek - deformacja klatki piersiowej powoduje asymetryczne ustawienie łopatek w płaszczyźnie czołowej, poprzecznej i strzałkowej.

Wał lędźwiowy -Jest on wytworzony przez zrotowane kręgi odcinka lędźwiowego, których wyrostki poprzeczne wypukłej strony skrzywienia wypychając masę mięśniową "prostownika grzbietu" do tyłu.

Trójkąt tali - wygładzenie lub pogłębienie "trójkąta" talii jest następstwem skrzywienia pierwotnego lub kompensacyjnego. U osoby ze skoliozą pojawia się uwypuklenie jednego biodra, co powoduje, że trójkąt talii po tej stronie jest pogłębiony i przesunięty ku górze do okolicy pachowej a po stronie wypukłości skrzywienia występuje wygładzenie trójkąta talii.

Miednica skośna – jest to wadliwe ustawienie miednicy w płaszczyźnie czołowej. Skośne ustawienie miednicy może być spowodowane różną długością strukturalną lub długością funkcjonalną kończyny dolnej.

Miednica skręcona - jest to wadliwe ustawienie miednicy w trzech płaszczyznach; płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej. U osób ze skręconą miednicą stosowanie wkładek wyrównujących pozorna różnicę długości między kończynami dolnymi jest przeciwwskazane.

Kompensacyjne ustawienie głowy i szyi - bardzo często głowa i szyja kompensacyjnie reagują na wygięcie kręgosłupa. Głowa pochyla się w jedna stronę, ale najczęściej rotuje się w stronę przeciwną.

---

Proponowany model postępowania fizjoterapeutycznego u osób z postawą skoliotyczną i osobą z wygięciem kręgosłupa do 25° mierzonego wg Cobba charakteryzować się będzie:

• przyjmowaniem przez dziecko pozycji hiperkorekcyjnych,

• rozciąganiem nadmiernie napiętych grup mięśniowo-powięziowych i mięśniowych,

• wykonaniem masażu funkcyjnego na mięśniach przykurczonych,
• wykonywaniem masażu pobudzającego na mięśniach rozciągniętych-osłabionych,
• kifotyzacją odcinka piersiowego,
• mobilizacją żeber połączoną z oddychaniem,
• wykonywaniem ćwiczeń derotacyjnych,
• wykonywaniem asymetrycznych ćwiczeń wzmacniających,

• nauką nawyku prawidłowej postawy.

W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 20°-25° mierzonych wg Cobba do wcześniej opisanego fizjoterapeutycznego modelu usprawniania wprowadzany jest do leczenia korekcyjny gorset ortopedyczny.

W skrzywieniach kręgosłupa powyżej 40°-45° mierzonych wg Cobba osoba ze skoliozą dalej powinna kontynuować opisane wcześniej zabiegi fizjoterapeutyczne, nosić gorset ortopedyczny, w tym okresie może być już rozważany zabieg operacyjny.

---

Uwagi

Symetryczne ćwiczenia wzmacniające wykonywane w pozycji leżenia przodem takie jak; nożyce pionowe-poziome kończynami górnymi-dolnymi, "żabki", samoloty, zakładanie kijka na szyję wykonywane przez osoby ze skoliozą a szczególnie z lordoskoliozą są bezwzględnym przeciwwskazaniem. Ćwiczenia te wykonywane są w płaszczyźnie strzałkowej, zwiększają przeprost kręgosłupa i jeszcze bardziej pogłębiają rotację i wygięcie kręgosłupa. Ćwiczenia symetryczne niepotrzebnie wzmacniają już nadmiernie przykurczone mięśnie, które wręcz przeciwnie powinniśmy rozciągać.

Zwisy - w leczeniu nieoperacyjnym skolioz nie należy stosować zwisów, wyciągów biernych kręgosłupa, ponieważ zbyt duże rozluźnienie biernego i czynnego aparatu stabilizującego w konsekwencji doprowadzi do nadruchomości kręgosłupa a to jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.

Ćwiczenia w wodzie - ze względu na brak stabilizacji wybranej części kręgosłupa w środowisku wodnym ćwiczenia te nie do końca spełniają swoje zadanie korekcyjne. Pływanie stylem klasycznym (żabką), powoduje niekorzystne – wyprostne ustawienie kręgosłupa i symetryczne wzmacnianie mięśni kręgosłupa co jeszcze bardziej zwiększy wygięcie kręgosłupa.